หมู่บ้านศรีฐาน หมู่บ้านในเขตตำบลศรีฐาน อำเภอป่าติ้ว จังหวัดยโสธร รู้จักกันในอีกชื่อหมู่บ้านทำหมอนขิดบ้านศรีฐาน มีขนบธรรมเนียมประเพณีความเป็นอยู่ และการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ยาวนาน คือการผลิตหมอนขวานผ้าขิด มีการเริ่มต้นมาจากการทำหมอนหนุนซึ่งใช้ในครัวเรือนและใช้ในการแลกเปลี่ยนสิ่งของเช่น แลกข้าว ปลา พริก หอมและกระเทียมแทนการซื้อขายโดยเฉพาะกับหมู่บ้านอื่นต่อมาจึงมีการพัฒนารูปแบบที่หลากหลาย ที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือหมอนขวานผ้าขิด ดังนั้นจึงได้เน้นการผลิตและพัฒนาหมอนขวานให้มีรูปแบบสวยงาม ในอดีตจะผลิตเพื่อใช้ในครัวเรือน ทำบุญถวายพระ ตลอดจนใช้ในงานประเพณีต่าง ๆ และเป็นของฝากสำหรับกับญาติพี่น้องต่างถิ่น การนำหมอนขวานผ้าขิดมาเป็นของฝากนี้เองทำให้หมอนขวานบ้านศรีฐานเป็นที่รู้จักของคนนอกชุมชน เมื่อมีความต้องการมากขึ้นจึงมีผลิตเพื่อจำหน่าย ผู้ผลิตคนแรก คือนางธรรมมา สู้สงคราม จากนั้นจึงผลิตหมอนขวานผ้าขิดเพื่อการจำหน่ายจนเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปจนถึงปัจจุบัน หมู่บ้านทำหมอนขิดบ้านศรีฐาน ห่างจากตัวเมืองยโสธรประมาณ 20 กิโลเมตร ตามเส้นทางยโสธร-ป่าติ้ว-อำนาจเจริญ (ทางหลวงหมายเลข 202) ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ 18-19 แยกทางขวามือเข้าไปทางลูกรังอีก 3 กิโลเมตร หลังฤดูทำนา ชาวบ้านแทบทุกครัวเรือนมีอาชีพทอผ้าและทำหมอนขิด นักท่องเที่ยวเข้าไปชมและซื้อหมอนขิดไว้เป็นที่ระลึก นับเป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือนที่นำรายได้เป็นอันดับสองรองจากการทำนา ผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงของหมู่บ้านศรีฐาน คือ หมอนขวานผ้าขิด เป็นผลิตภัณฑ์ที่ปรากฏในคำขวัญของจังหวัดยโสธร และมีประวัติความเป็นมายาวนาน พัฒนารูปแบบการผลิตอย่างต่อเนื่อง นอกจากหมอนขวานแล้วยังมีผลิตภัณฑ์อีกหลายอย่างเช่น ที่นอนพับ ที่นอนระนาด หมอนกระดูก หมอนรองคอ หมอนผลไม้ เบาะรองนั่ง นอกจากการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์แล้วยังมีการพัฒนาด้านการตลาด การสร้างเครือข่ายการตลาด บรรจุภัณฑ์ ตลอดจนการพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ขอรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มีการจัดนิทรรศการและจำหน่ายสินค้า OTOP เมืองทองธานี และสถานที่สำคัญอีกหลายแห่ง ทำให้ยอดจำหน่ายผลิตภัณฑ์หมอนขิดมีมูลค่าสูงขึ้นทุกปี หมอนขวานผ้าขิดเป็นหัตถกรรมของชาวอีสานที่มีเอกลักษณ์และคุณค่าด้านประโยชน์ใช้สอย ได้รับความนิยมทั่วไป เป็นของใช้ของฝากที่มีชื่อของยโสธร ทำจากผ้าทอลายขิด ซึ่งเป็นผ้าทอพื้นเมืองของภาคอีสาน มีลวดลาย รูปแบบหลากหลาย และสีสันสดใสสวยงาม หมอนขวานผ้าขิด เป็นหนึ่งในวัฒนธรรมที่มีมาแต่โบราณกาล มีเอกลักษณ์อันโดดเด่น แสดงถึงภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ ต่อมาคุณพ่อสัมฤทธิ์ จันเหลือง ได้เห็นหมอนในจังหวัดอื่นที่ใช้ผ้าดิ้นเงินดิ้นทองมาทำ จึงได้นำมาพัฒนาการทำหมอนจากผ้าดิ้นเงิน ดิ้นทอง และต่อมา ได้พัฒนานำผ้าขิดมาทำหมอน เพิ่มรูปแบบหลากหลายมากขึ้น เช่น ที่นอน ที่รองนั่ง ปัจจุบันนางสาวนุนุช จันเหลือง ซึ่งเป็นลูกสาวของคุณพ่อสัมฤทธิ์ จันเหลือง รับหน้าที่เป็นผู้นำชุมชน ในการผลิตหมอนขวานผ้าขิดออกจำหน่าย เอกลักษณ์/จุดเด่นผลิตภัณฑ์ หมอนขวานผ้าขิด เป็นของใช้ของตกแต่งสำหรับประดับบ้านเรือนมีรูปแบบสวยงามกะทัดรัด มีหลากหลายรูปแบบ และขนาดตามความต้องการของลูกค้าและเป็นผลิตภัณฑ์ที่ขึ้นชื่อของตำบลศรีฐาน เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดดังคำขวัญของจังหวัดยโสธร “เมืองบั้งไฟโก้แตงโมหวาน หมอนขวานผ้าขิด แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิ” สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดยโสธร สนามกีฬาจังหวัดยโสธร ถนนแจ้งสนิท อำเภอเมือง จังหวัดยโสธร -35000 โทรศัพท์/โทรสาร 045-711510 e-mail [email protected] http://yasothon.mots.go.th/
